Zdrowy jak burak

Buraki to warzywa całoroczne i dostępne dla nas na każdym kroku. Chociaż wydają się być popularne w Polsce i dodatkowo bardzo tanie, często zapominamy o ich właściwościach leczniczych.

Na początek warto wspomnieć, że buraki to naturalna skarbnica witamin- kwasu foliowego, witaminy B1,C oraz składników mineralnych- sodu, potasu, żelaza, magnezu, wapnia oraz dosyć rzadko spotykanych i niezbyt znanych pierwiastków – rubidu i cezu, które mają duże znaczenie w dietoterapii i zwalczaniu nowotworów. Jeżeli tylko jest to możliwe, buraki zaleca się podawać pacjentom w czasie chemioterapii, ponieważ wzmagają wytwarzanie czerwonych krwinek (sok z buraków, kwas buraczany, koncentrat z buraków). Jednak w praktyce może okazać się to trudne, ponieważ w czasie chemioterapii u większości pacjentów zmieniają się preferencje żywieniowe, odczuwanie smaku i zapachu oraz bardzo często występuje brak łaknienia.
Charakterystyczny kolor buraki zawdzięczają barwnikom betalainowym, jednak wśród nich najbardziej rozpowszechniona pod względem ilościowym oraz najbardziej korzystna dla naszego organizmu jest betanina (70% wszystkich barwników). Betanina sprawdza się idealnie jako naturalny przeciwutleniacz, który chroni nasz organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i substancji toksycznych. Ten naturalny barwnik ma również właściwości przeciwnowotworowe, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Wiele badań wskazuje na powiązanie betaniny występującej w burakach ze zmniejszeniem ryzyka wystąpienia miażdżycy u osób spożywających to warzywo.

Najbardziej wskazaną metodą obróbki tych warzyw jest ich zapieczenie ze skórką, najlepiej w folii, dzięki czemu zachowują najwięcej składników mineralnych i witamin. Dużo więcej wartościowych składników tracimy, jeżeli decydujemy się na gotowanie buraków (chyba że robimy z nich zupę i cały wywar zostaje podstawą zupy). Jeśli jednak zdecydujemy się na tradycyjne gotowanie nie należy obierać ich wcześniej ze skórki! Idealnym sposobem wydaje się przygotowany samodzielnie, świeży sok z buraków.

Buraki ze względu na swoje korzystne właściwości zdrowotne używane są już od bardzo dawna mi.in. przy nadkwasocie. Sok z buraków zmieszany z miodem doceniany jest również przez osoby chorujące na nadciśnienie. Wszystkim burak kojarzy się z naturalnym lekarstwem na niedokrwistość (anemię), ponieważ zawiera żelazo. Jednak należy pamiętać o tym, że w przypadku zdiagnozowanej głębokiej anemii często nie wystarczy stosowanie samej diety. W warzywach znajduje się bowiem żelazo niehemowe, które przyswajane jest przez nasz organizm tylko w 5% (dla porównania żelazo hemowe z produktów zwierzęcych przyswaja się w 20%). Należy uwzględnić w diecie dużą ilość warzyw, co zmniejszy ryzyko niedoborów.
O innych właściwościach buraków można rozpisywać się bardzo długo
- wspomagają układ krwionośny i są polecane w diecie osób chorujących na nadciśnienie
- ułatwiają trawienie, hamują procesy gnilne w jelitach i zmniejszają stężenie cholesterolu całkowitego
- mają działanie oczyszczające i odkwaszające organizm, pomagają usuwać kwas moczowy z organizmu
- są pomocne w leczeniu przeziębień, zgagi, zaparć, poprawiają przemianę materii

Wiele najnowszych badań przypisuje burakom korzystny wpływ na poprawę wydolności oddechowej i fizycznej oraz zwiększenie wydolności mięśni podczas uprawiania sportów. Jest to związane z dużą zawartością antyoksydantów w burakach, ale również może być powiązane z ilością azotanów, które w naszym organizmie przekształcając się w tlenek azotu zmniejszają komórkowe zużycie tlenu. Jednak nadal potrzebne są dodatkowe badania nad rolą takiej żywności bogatej w azotyny i wpływie na organizm przy dłuższym stosowaniu.

Odrębne, niezależne badania wskazują również na korelację regularnego picia soku z buraków z poprawą krążenia krwi w mózgu i hamowaniem rozwoju demencji w wieku podeszłym. Podczas badania uwzględniono spożywanie pół litra soku codziennie. Buraki zawierają wysokie stężenie azotanów, które bakterie obecne w jamie ustnej przekształcają w azotyny. Ze związków tych w tkankach niedotlenionych powstaje tlenek azotu rozszerzający naczynia krwionośne, poprawiając dopływ krwi i tlenu.

Buraków niestety powinny unikać w większych ilościach osoby chorujące na cukrzycę, ze względu na wysoki indeks glikemiczny (Indeks Glikemiczny = 64) oraz dużą zawartość cukrów. Szczególne polecane są natomiast w diecie dzieci, młodzieży, kobiet w ciąży i innych osób narażonych na niedobory kwasu foliowego i anemię.

Surowy produkt zawiera w 100gramach:

Wartość energetyczna 38 kcal

Białko 1,8g (19% energii)

Tłuszcz 0,1g (2% energii)

Węglowodany ogółem 9,5g (79% energii) , w tym 2,2g to błonnik pokarmowy

Mamy dla Was ciekawy przepis na buraczaną przekąskę - Carpaccio z buraków

Potrzebujemy:
3 małe buraki
100g sera feta
rukolę lub inną sałatę
świeżą bazylię

Do dressingu:
oliwę z oliwek
ocet winny
1/2 limonki
suszone zioła prowansalskie, oregano, bazylię, pieprz ziołowy

Buraki po umyciu gotujemy w wodzie do miękkości albo zapiekamy w piekarniku w folii w temperaturze ok 180-200stopni aż będą wystarczająco miękkie. W międzyczasie przygotowujemy dressing - mieszamy 2 łyżki oliwy z oliwek z 1 łyżeczką octu winnego, niewielką ilością wyciśniętego soku z połowy limonki, całość doprawiamy do smaku suszonymi ziołami prowansalskimi, oregano, bazylią i pieprzem ziołowym.
Po ugotowaniu (lub upieczeniu) buraków obieramy je ze skórki (powinna sama odchodzić) i kroimy w dosyć cienkie plastry. Na talerzu układamy obok siebie tak, żeby razem tworzyły koło, całość lekko polewamy przygotowanym wcześniej dressingiem. Ser feta kroimy jak najdrobniej, najlepiej rozdrobnić przy użyciu widelca. Serem posypujemy przygotowane i doprawione wcześniej buraki. Całość obsypujemy rukolą lub inną sałatą (my użyłyśmy mieszanki sałat) i świeżą bazylią. Można również dodać podprażonych wcześniej orzechów lub sezamu.

Smacznego!